Het Zuid-Limburgs mijnverleden

Het zwarte goud

Het winnen van steenkool was zo’n lucratieve bezigheid, daar ging heel oostelijk en westelijk Zuid-Limburg voor ondersteboven. In de jaren 50 werkte bijna iedereen in ‘de koel’. Met een wervelende snelheid schoot je in een smalle liftschacht zo’n 700 meter diep in de grond. Het was aan jou om samen met je koempels het zwarte goud naar boven te halen, zodat heel Nederland er lekker warm bij zat. 

Het rijke mijnverleden in diverse regio's

Oostelijke Mijnstreek (Parkstad)

Driekwart eeuw stond het huidige Parkstad, de voormalige Oostelijke Mijnstreek, volledig in het teken van de steenkool. Landelijke dorpen veranderden in mijnmetropolen met duizenden inwoners. In elf mijnen werkten mijnwerkers dag en nacht om het zwarte goud uit de aarde te boren. Nu lijkt veel uit deze glorietijden verdwenen, maar schijn bedriegt. Ontdek het allemaal...

Portretfoto van een oude mijnwerker in het mijnmuseum in Heerlen.

Documentaire Het stof daalt

Vijftig jaar na de sluiting van de laatste steenkolenmijn brengt NPO de indrukwekkende serie 'Het stof daalt'. Deze reeks duikt diep in de blijvende impact van de mijnindustrie op Limburg en haar inwoners. De serie is opgenomen in de regio Zuid-Limburg, met talloze herkenbare plekken en verhalen die het extra boeiend maken om te kijken!

Lees verder

Westelijke Mijnstreek

Mensen van Geleen en daarbuiten noemen hun stad een wereldstad. Waar komt dat vandaan? Het Geleen zoals wij dat nu kennen, ontstond in een razend tempo. Zo snel en efficiënt als er steenkool uit de bodem kwam, zo verrezen er bovengronds een boulevard met warenhuizen, een voetbalstadion en hoogbouw. In de tijd van de mijnen kon het niet op in Geleen! Ontdek de verhalen over de wereldstad zelf, tijdens de mijnwerkers wandelroute 'Geleen vertelt'.

Detail foto op de penningen van het Nederlands Mijnmuseum in Heerlen

Wist je dat...

Een mijnwerker in Limburg ook wel ‘Koempel’ wordt genoemd. ‘Koempel’ is weer afkomstig van het Duitse Kumpel, hetgeen oorspronkelijk 'vriend' of 'maat' betekende. Elke koempel had een uniek nummer, dat op een penning was geslagen. 

Bestel in onze webshop

Geleen vertelt

Mensen van Geleen en daarbuiten noemen hun stad ‘De Waereldsjtad’. Waar komt dat vandaan? Ontdek het tijdens de mijnwerkersroute 'Geleen vertelt'. Onderweg vertelt Geleen jou verhalen over een wereldstad, sterker nog…ze laat het je zien!

Wandelroute Het mijnverleden op straat

De stad Heerlen was hét centrum van de voormalige Mijnstreek. Dat is nog steeds te zien, te voelen én te horen. Soms is het verleden goed verstopt, maar het komt aan de oppervlakte tijdens deze wandelroute van 3,3 km!

Fietsgids In het Spoor van de Mijnen

Deze fietsroute van 58,6 km door de voormalige Oostelijke Mijnstreek brengt je langs bekende en verborgen sporen uit het mijnverleden. Fiets in 1 dag of deel 'm op in 4 of meer kleinere lussen.
Zwart wit foto van Mijnwerker bij een bordje de laatste keer

NOS special: De laatste steenkool

NOS maakte een interactieve website waarbij je door te scrollen, een duik neemt in de Limburgse kolenwereld. Kies je penning, stap in de lift en ontdek de verdiepingen, gangen en pijlers waar werkers steenkool gewonnen hebben. Scrol naar beneden totdat je de steenkool bereikt. 

Lees verder

Steenkolenmijn Valkenburg

Stap samen met een ex-mijnwerker in de ondergrondse wereld van de steenkoolwinning. Met jarenlange ervaring als koempel weten de gidsen je op een levendige manier te boeien over de steenkoolwinning in Zuid-Limburg.

⟶ Vlog van Laura
Logo Visit Zuid-Limburg Kindje en gids demonsteren een oude drilboor in de Steenkolenmijn Valkenburg

Beleef de steenkolenmijn

Mijn opa vertelde vroeger altijd trots over zijn ‘Koempel’-verleden. Ik zat als kind al met grote oren naar de verhalen te luisteren. Hij sprak vaak over het ‘zwarte goud’ en ik wilde het altijd graag zelf eens zien en ervaren. Gelukkig is dat voor kinderen (en ook voor volwassenen) mogelijk!

Bekijk de vlog

Mijnmuseum Beringen

Duik op het imposante industriële mijnterrein van Beringen onder in de wereld van mijnwerkers, de steenkool, het harde werk en het leven rondom de mijn.

Oude zwart wit foto van Kapelaan Odekerken met kinderen in schoolbankjes in een klaslokaal (Dagboek van een Herdershond)

Beleef de nostalgie

In de tv-serie Dagboek van een Herdershond uit de jaren 70 treedt de jonge kapelaan Erik Odekerke in 1914 toe tot een gelovige gemeenschap in Geleen. Door de opkomst van steenkolenmijnen in Limburg komt het rijke Roomse leven steeds meer onder druk te staan.  

Alle attracties over het mijnenverleden op de kaart

Weergeven op de kaart

Herbeleef de Mijntijd met boeiende evenementen

Groenmetropool Routes

Het gebied van de ‘Groenmetropool’ strekt zich uit van Beringen (B) in het Westen, tot Heerlen (NL) en Düren (D) in het Oosten. Eeuwenlang werd deze regio beheerst door de steenkolenindustrie, maar ook ná dit tijdperk blijkt het gebied grenzeloos te zijn. Om deze saamhorigheid te benadrukken kun je genieten van twee recreatieve routes: de Groenmetropool-fietsroute en de Groenmetropool-autoroute. Deze routes verbinden historische bezienswaardigheden, natuur- en recreatiegebieden.

⟶ Blog van Wiel Beijer
Logo Visit Zuid-Limburg Jack Vinders en Marcia Luyten poseren voor Schacht Nulland

De trots is terug in de vroegere mijnstreek

Ontdek de verhalen van Zuid-Limburg, gezien door de ogen van bekende en minder bekende locals. In deze longread blikken Jack Vinders en Marcia Luyten terug op het mijnverleden en vooruit naar de toekomst van de vroegere mijnstreek.

Lees hier het interview!

Nog meer Zuid-Limburgs Mijnverleden

Schachtwiel monument bij Wilhelminaberg Landgraaf

Mijnverleden Parkstad

De vroegere Oostelijke Mijnstreek, inmiddels bekend onder de naam Parkstad, kende vroeger maar liefst elf mijnen. Ontdek wat er nog zichtbaar is van de Mijntijd in Parkstad. 

Lees verder
Thumbnail  van Video Mijnwerkerswarenhuis Kneepkens

Mijnverleden Heerlen

Heerlen was de hoofdstad van de Mijnstreek. In de jaren vijftig was Heerlen de op één na de rijkste stad van Nederland. Duik in het Mijnverleden van Heerlen met boeiende podcasts en video's!

Lees verder
Hoofdrolspeler Huub Stapel met een historisch beeld uit het mijnverleden op de achtergrond.

Het geluk van Limburg

Dit jaar, precies 50 jaar na de laatste mijnsluiting, presenteren Toneelgroep Maastricht, Servé Hermans en Huub Stapel (in de hoofdrol) een muzikaal theaterspektakel waarin het verhaal van de mijnen zichtbaar wordt.

Lees verder